W dniu 28 marca 2008 r. Premierzy Polski i Ukrainy podpisali w Kijowie umowę o zasadach małego ruchu granicznego, która została parafowana w dniu 4 marca 2008 r. przez ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy. W związku z tym Statystyka Publiczna opracowała charakterystykę obszarów przygranicznych.

W dniu 12 lutego 2010 r. podpisana została Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o zasadach małego ruchu granicznego. W dniu 22 czerwca 2010 r. podpisana została ustawa o ratyfikacji Umowy. Umowa wymaga ratyfikacji przez stronę białoruską.

W dniu 27 lipca 2012 r. weszła w życie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisana w Moskwie 14 grudnia 2011 r. Od 4 lipca 2016 r. pozostaje ona zawieszona.

W kontekście nowych uwarunkowań zaistniała konieczność opracowania metod pozwalających na pozyskanie danych z zakresu ruchu granicznego na wszystkich rodzajach granic Polski oraz poszukiwania dodatkowych źródeł informacji o podróżach Polaków i cudzoziemców.

Polska statystyka publiczna, wychodząc naprzeciw stawianym wyzwaniom, wznowiła w 2008 r. badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym, prowadzone przez GUS w latach 1994–2002. Dostosowano je do nowych warunków i potrzeb oraz dokonano weryfikacji i modyfikacji dotychczasowej metodologii. Początkowo badanie prowadzone było na granicy polsko-ukraińskiej, a w latach 2010–2013 objęło całą zewnętrzną lądową granicę Unii Europejskiej na terenie Polski.

Począwszy od 2014 r., tzw. „zintegrowane” badania – „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” oraz „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach” zostały włączone na stałe do Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej. Zastąpiły one 4 badania dotyczące podróży, które do 2014 r. prowadzone były przez różne instytucje: „Turystyka zagraniczna”, „Aktywność turystyczna Polaków”, „Turystyka i wypoczynek w gospodarstwach domowych”, „Badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski”.

Począwszy od danych za 2016 r. monitoringiem zjawisk społeczno-gospodarczych (np. podmioty gospodarki narodowej) objęte zostały obszary przygraniczne, zarówno przy granicy zewnętrznej, jak i wewnętrznej Unii Europejskiej na terenie Polski.

Na potrzeby charakterystyki obszarów przygranicznych na terenie Polski Urząd Statystyczny delimituje obszar przygraniczny (strefa przygraniczna). Według delimitacji przyjętej w 2022 r. obszar przygraniczny (strefa przygraniczna) został określony przy zastosowaniu następujących kryteriów:

• wstępnej delimitacji dokonano w oparciu o kryterium odległości miejsca dokonania zakupów od przejścia granicznego przez cudzoziemców oraz odległości od przejścia granicznego miejsca zamieszkania Polaków powracających z zagranicy, uzupełniając je o dane z obiektów noclegowych. W tym celu wykorzystano wyniki badań: „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” oraz „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach”, a także „Baza noclegowa turystyki i jej wykorzystanie”;
• do strefy przygranicznej zakwalifikowano wszystkie miejscowości znajdujące się na obszarze wyznaczonym przez promień 30 lub 50 km od przejść granicznych;
• delimitacji powiatów przygranicznych dokonano na podstawie kryterium powierzchni lub ludności zamieszkującej zdelimitowany obszar.
  Jeżeli więcej niż 50% powierzchni powiatu (suma powierzchni zdelimitowanych miejscowości) znajduje się w zdelimitowanej strefie przygranicznej powiat przynależy do strefy przygranicznej.
  Jeżeli więcej niż 50% ludności powiatu (suma ludności w zdelimitowanych miejscowościach) zamieszkuje w zdelimitowanej strefie przygranicznej powiat przynależy do strefy przygranicznej.
  W przypadku gdy spełniony jest jeden z powyższych warunków, powiat uznano za przygraniczny.