UWAGI OGÓLNE
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań oraz Powszechny Spis Rolny 2002 zostały przeprowadzone na terenie całego kraju w dniach od 21 maja do 8 czerwca 2002 roku – według stanu w dniu 20 maja 2002 r. o godz. 24.00.
Termin i zakres tematyczny spisów, zasady organizacji i realizacji prac spisowych, zobowiązanie ludności do udzielenia informacji i sposób zebrania informacji zostały określone w następujących aktach prawnych:
- w ustawie z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. (DzU z 2000 r., nr 1, poz.1) z późniejszą zmianą (DzU z 2000 r., nr 93, poz. 1026),
- w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o powszechnym spisie rolnym w 2002 r. (DzU z 2000 r., nr 99, poz. 1072) oraz
- w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (DzU z 1995 r., nr 88, poz. 439) z późniejszymi zmianami.
Narodowemu Spisowi Powszechnemu Ludności i Mieszkań 2002 podlegały:
- osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach, obiektach i pomieszczeniach,
- mieszkania i budynki, w których znajdują się mieszkania zamieszkane lub niezamieszkane oraz zamieszkane obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia nie będące mieszkaniami,
- osoby nie mające miejsca zamieszkania.
Spis ludności i mieszkań przeprowadzony w 2002 roku nie obejmował:
- szefów i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków rodzin tych osób oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy umów, ustaw lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych (pozostali cudzoziemcy przebywający w Polsce byli spisywani na ogólnych zasadach),
- osób ubiegających się o azyl,
- mieszkań, budynków, obiektów i pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.
Powszechnym Spisem Rolnym zostały objęte:
- gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha,
- gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 do 1 ha włącznie,
- osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nie posiadające użytków rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha,
- pozostałe gospodarstwa rolne będące w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.
W czasie spisu wypełniane były następujące formularze:
- formularz A – przeznaczony do opisu mieszkania i budynku oraz do spisania osób w mieszkaniu, osób mieszkających w pomieszczeniu nie będącym mieszkaniem, osób w obiekcie zbiorowego zakwaterowania, a także osób bezdomnych,
- formularz M – przeznaczony do zebrania informacji o migracjach osób, które w latach 1989-2002 przebywały poza obecnym miejscem zamieszkania (w innej miejscowości w kraju lub zagranicą) przez okres co najmniej 12 miesięcy,
- formularz D – przeznaczony do badania dzietności kobiet będących w wieku 16 lat i więcej, zamieszkałych w wylosowanych mieszkaniach,
- formularz R1 – przeznaczony do spisu w indywidualnych gospodarstwach rolnych,
- formularz R2 – przeznaczony do spisu u użytkowników działek rolnych i u właścicieli zwierząt gospodarskich,
- formularz R3 – przeznaczony do spisu gospodarstw rolnych prowadzonych przez osoby prawne i inne jednostki organizacyjne.
Wzory formularzy zostały opublikowane jako załączniki do ustaw o spisach. Zgodnie z przepisami tych ustaw, udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte w formularzach A, M, R1, R2, R3 było obowiązkowe, zaś w formularzu D – dobrowolne.
Osoby objęte spisem obowiązane były do udzielenia rachmistrzom spisowym ścisłych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi na pytania zawarte w wymienionych formularzach.
Osoby prawne i inne jednostki organizacyjne wypełniły we własnym zakresie formularze R3 i przekazywały je do właściwego terytorialnie urzędu statystycznego.
Szczegółowe zasady wypełniania formularzy A, M oraz D podane są w instrukcjach metodologicznych do spisu ludności i mieszkań, natomiast zasady wypełniania formularzy R1, R2 oraz R3 zawarte zostały w instrukcjach metodologicznych do powszechnego spisu rolnego.
Formularze oraz instrukcje spisowe dostępne są na stronie internetowej GUS (www.stat.gov.pl).
Zakres i tematyka Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2002:
- Geograficzne rozmieszczenie ludności według miejsca zamieszkania oraz prze-bywania;
- Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności;
- Demograficzna charakterystyka osób: płeć, wiek, stan cywilny (formalno-prawny i faktyczny);
- Charakterystyka demograficzna gospodarstw domowych i rodzin: pozycja osób w gospodarstwie domowym i rodzinie, wielkość i skład gospodarstwa domowego i rodziny;
- Charakterystyka społeczna osób: poziom wykształcenia oraz uczęszczanie do szkoły, kraj urodzenia, obywatelstwo, deklarowana narodowość i język używany w rozmowach w domu;
- Niepełnosprawność prawna i biologiczna;
- Aktywność ekonomiczna ludności: pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo, pracujący w indywidualnych gospodarstwach rolnych, zawód; rodzaj działalności zakładu pracy;
- Główne i dodatkowe źródła utrzymania osób oraz pobieranie świadczeń społecznych;
- Źródła utrzymania gospodarstwa domowego; samodzielność gospodarowania;
- Gospodarstwa zbiorowe i rodziny w tych gospodarstwach;
- Mieszkania zamieszkane i niezamieszkane: stan zasobów mieszkaniowych;
- Wielkość mieszkań i ich wyposażenie;
- Samodzielność zamieszkiwania;
- Charakterystyka budynków.
Tematyka ludnościowa została wzbogacona dzięki przeprowadzeniu dwóch badań towarzyszących spisowi, a mianowicie: badania dzietności oraz badania długookresowych migracji ludności, jakie miały miejsce w latach 1989-2002.
Formy upowszechniania wyników spisu
Wyniki Powszechnego Spisu Ludności i Mieszkań 2002 dostarczają podstawowych informacji o liczbie i strukturach demograficznych i społeczno-ekonomicznych ludności, gospodarstw domowych i rodzin, zamieszkujących lub przebywających w Polsce oraz o rozmiarach zasobów mieszkaniowych, o ich jakości i wykorzystaniu.
Można wyróżnić cztery podstawowe formy upowszechniania danych spisowych:
1) Publikowanie danych;
2) Udostępnianie danych na nośnikach informatycznych oraz poprzez bezpośredni dostęp do baz informacyjnych z wynikami spisu;
3) Dostępność podstawowych danych poprzez Internet;
4) Udostępnianie danych poprzez Bank Danych Regionalnych.
W 2003 roku zostało wydanych 13 publikacji tabelarycznych, zawierających wyniki NSP na poziomie ogólnokrajowym z jednoczesną prezentacją przekrojów regionalnych. Kolejne 5 publikacji, głównie o charakterze analityczno-tabelarycznym ukaże się w 2004 roku. Ogólnokrajowe wyniki PSR zostaną przedstawione w 20 publikacjach, z tego w 2003 r. wydanych zostało 14 pozycji.
Jednocześnie z wydawaniem publikacji ogólnokrajowych są wydawane opracowania regionalne (wojewódzkie).
Przygotowywany w postaci tablic wynikowych zakres opracowania wyników spisów, nie wyczerpuje wszystkich możliwości wykorzystania danych spisowych. Wdrożony system informatyczny, w tym szeroki program symbolizacji automatycznej oraz automatycznego „wyprowadzania” wielu informacji (zmiennych), pozwoli na opracowywanie wyników spisu w dowolnych układach korelacyjnych i przestrzennych.
Wykaz publikacji wojewódzkich z wynikami spisów, wydawanych w latach 2003-2004
„Raport z wyników spisów powszechnych”
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań:
1. „Zamieszkane budynki”,
2. „Mieszkania”,
3. „Ludność. Stan oraz struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna”,
4. „Gospodarstwa domowe i rodziny”,
5. „Ludność i gospodarstwa domowe związane z rolnictwem”,
6. „Warunki mieszkaniowe gospodarstw domowych i rodzin”,
7. „Aktywność ekonomiczna ludności”,
8. „Migracje ludności”,
9. „Osoby niepełnosprawne”.
Powszechny Spis Rolny:
1. „Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich”,
2. „Budynki i wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych”,
3. „Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych”,
4. „Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych”,
5. „Cele produkcji w gospodarstwach rolnych”.
Uwagi techniczne
W tablicach wprowadzono automatyczne zaokrąglenia, co niekiedy może powodować drobne rozbieżności w sumowaniu danych na wyższych poziomach agregacji. Liczby te są poprawne pod względem merytorycznym.
Z uwagi na ustawowy obowiązek GUS do zachowania tajemnicy statystycznej, zachodzi konieczność „ukrywania ” niektórych informacji, występujących najczęściej przy prezentacji danych na poziomie lokalnym. W tych obszarach, gdzie może istnieć realne niebezpieczeństwo identyfikacji danych jednostkowych, informacje liczbowe zostały zastąpione umownym znakiem (#).