Urząd Statystyczny w Rzeszowie / Pogranicze

Pogranicze

A A A

EUROREGIONY NA GRANICY POLSKI – ważniejsze informacje

Statystyka publiczna na zewnętrznej i wewnętrznej granicy UE na terenie Polski

W związku z tym, że w dniu 28 marca 2008 r. Premierzy Polski i Ukrainy podpisali w Kijowie umowę o zasadach małego ruchu granicznego, która została parafowana w dniu 4 marca 2008 r. przez ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy, Statystyka Publiczna opracowała charakterystykę obszarów przygranicznych.

Od roku 2010 monitorowaniem zjawisk społeczno-gospodarczych (np. sytuacja demograficzna, podmioty gospodarki narodowej) prowadzonym przez statystykę publiczną dla obszarów przygranicznych objęto całą zewnętrzną granicę Unii Europejskiej na terenie Polski.

W dniu 12 lutego 2010 r. podpisana została Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o zasadach małego ruchu granicznego. W dniu 22 czerwca 2010 r. podpisana została ustawa o ratyfikacji Umowy. Umowa wymaga ratyfikacji przez stronę białoruską.

W dniu 27 lipca 2012 r. weszła w życie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisana w Moskwie 14 grudnia 2011 r. Od 4 lipca 2016 r. pozostaje ona zawieszona.

Począwszy od danych za 2016 r. monitoringiem zjawisk społeczno-gospodarczych (np. podmioty gospodarki narodowej) objęte zostały obszary przygraniczne, zarówno przy granicy zewnętrznej, jak i wewnętrznej Unii Europejskiej na terenie Polski.

Na potrzeby charakterystyki obszarów przygranicznych na terenie Polski Urząd Statystyczny delimituje obszar przygraniczny (strefa przygraniczna). Według delimitacji przyjętej w 2022 r. obszar przygraniczny (strefa przygraniczna) został określony przy zastosowaniu następujących kryteriów:

wstępnej delimitacji dokonano w oparciu o kryterium odległości miejsca dokonania zakupów od przejścia granicznego przez cudzoziemców oraz odległości od przejścia granicznego miejsca zamieszkania Polaków powracających z zagranicy, uzupełniając je o dane z obiektów noclegowych. W tym celu wykorzystano wyniki badań: „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” oraz „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach”, a także „Baza noclegowa turystyki i jej wykorzystanie”;

do strefy przygranicznej zakwalifikowano wszystkie miejscowości znajdujące się na obszarze wyznaczonym przez promień 30 lub 50 km od przejść granicznych;
delimitacji powiatów przygranicznych dokonano na podstawie kryterium powierzchni lub ludności zamieszkującej zdelimitowany obszar.
Jeżeli więcej niż 50% powierzchni powiatu (suma powierzchni zdelimitowanych miejscowości) znajduje się w zdelimitowanej strefie przygranicznej powiat przynależy do strefy przygranicznej.
Jeżeli więcej niż 50% ludności powiatu (suma ludności w zdelimitowanych miejscowościach) zamieszkuje w zdelimitowanej strefie przygranicznej powiat przynależy do strefy przygranicznej.
W przypadku gdy spełniony jest jeden z powyższych warunków, powiat uznano za przygraniczny.

Raporty z badań

W III kwartale 2008 r. wznowiono badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym, początkowo na granicy polsko-ukraińskiej, a od 2010 r. na całej zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski. Urząd Statystyczny w Rzeszowie opracował metodologię i organizację badania, które jest przeprowadzane w cyklach kwartalnych. Jest to częściowa kontynuacja badania obrotów towarowych w ruchu granicznym prowadzonego przez GUS w latach 1994-2002. Badanie dostarcza informacji na temat wysokości i struktury wydatków poniesionych przez cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą. Dotyczy obrotu nierejestrowanego na zgłoszeniach celnych. Od roku 2014 „Badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski” (oraz badania „Turystyka zagraniczna” i „Aktywność turystyczna Polaków”) zostają zastąpione przez zintegrowane badania w zakresie podróży: „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” oraz „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach”.

Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą (kwartalnie)

Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą (rocznie)

Ruch graniczny oraz przepływ towarów i usług na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski

Badanie obrotu towarów i usług na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski

Badanie obszarów transgranicznych. Badanie obrotu towarów i usług w ruchu granicznym. Zeszyt metodologiczny zaopiniowany przez Komisję Metodologiczną GUS

Informatory o badaniach

Monitoring zjawisk społeczno-gospodarczych na obszarach przygranicznych. Zewnętrzna granica Unii Europejskiej na terenie Polski

Informator o badaniach i opracowaniach dotyczących obszarów transgranicznych

Dane wynikowe z zakresu podróży krajowych i zagranicznych są dostępne m.in. w publikacji branżowej GUS:

Turystyka

Infografiki

Turystyka na obszarach transgranicznych w 2019 roku